محدثه شوشتری | شهرآرانیوز؛ گفتن «بله» یک کلمه است و ماندن پای این «بله» یک‌عمر زندگی. حرف از انتخابی است که می‌خواهد به زندگی مشترک بینجامد. گفتن این بله ساده است، اما رسیدن به انتخاب بهتر آن هم در اوضاعی که میانگین از هر ۳ ازدواج سرنوشت یکی به جدایی می‌رسد، شناخت می‌خواهد و تصمیم درست. شاید اگر خیلی از زوج‌ها انتخاب درستی داشتند یا با شناخت بهتر از همدیگر روش سازگاری با یکدیگر را می‌دانستند، به خط پایان زندگی مشترک نمی‌رسیدند.
قطعا یکی از راحت‌ترین راه‌ها برای این انتخاب درست و گفتن «بله» ای محکم، مشورت یا مشاوره‌گرفتن برای شناخت دقیق از طرف مقابل است. به‌غیر از افراد خانواده که بهترین و نزدیک‌ترین افراد برای کمک‌گرفتن در شناخت فرد مقابل و تصمیم درست برای ازدواج هستند، بهره‌گرفتن از مشاوران ازدواج رسمی و معتبر می‌تواند کمکی برای انتخاب‌های بهتر و کاهش جدایی‌ها باشد. اما در این مسیر حاشیه‌ها فراوان است و بدتر از همه در اولین گام هزینه‌های میلیونی آن برای دختران و پسران، مانع از مشاوره‌گرفتن می‌شود.
سایه هزینه‌های میلیونی این مشاوره‌ها باعث شده است پای خیلی از دختران و پسران دم‌بخت به این مراکز باز نشود. از طرفی برای برخی خانواده‌ها که توان مالی دارند، استفاده از تست‌های شخصیت‌شناسی و جلسات مشاوره پیش از ازدواج بیشتر جنبه نمایشی دارد و استفاده از مشاوره را به‌عنوان نمادی از پرستیژ و جایگاه اجتماعی جلوه می‌دهند.
برخی خانواده‌ها هم در مسیر چشم‌وهم‌چشمی از اقوام و آشنایان در حد چند جلسه دختران و پسران دم‌بختشان را قبل از ازدواج به این مراکز می‌فرستند. شاید اگر اساس کار مراکز مشاوره پیش از ازدواج و نگاه متقاضیان در مسیر بهتری قرار می‌گرفت، آمار فروپاشی زندگی‌های مشترک هم این‌قدر تکان‌دهنده نمی‌شد.
در این گزارش آنچه روایت می‌شود تجربه افرادی است که درگیر رفتن به جلسات مشاوره پیش از ازدواج هستند یا اینکه در ماه‌های گذشته با پایان این جلسات، تصمیمشان را برای بله‌گفتن یا رد خواستگار گرفته‌اند.
یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برای «نه‌گفتن»
فائزه بیست‌وپنج‌ساله است و کارشناسی‌ارشد شیمی دارد. حساب‌کتاب زندگی مشترک را با هیچ‌یک از فرمول‌هایی که سال‌ها پشت میز درس و دانشگاه خوانده، نتوانسته است محاسبه کند. برای گفتن بله یا خیر به خواستگارش تردید داشته و سردرگم بوده است. برای همین به یکی از مشاوره‌های پیش از ازدواج معتبر و معروف مشهد رفته است. می‌گوید: خواستگارم غریبه بود و نتوانستم در جلسات رسمی از او شناخت کاملی به‌دست بیاورم. در ظاهر شرایط مناسبی برای زندگی مشترک داشت، اما برای من اخلاق و شخصیت همسر آینده‌ام از همه معیارهای ازدواج مهم‌تر است. برای همین با موافقت خانواده‌هایمان به مرکز مشاوره پیش از ازدواج رفتیم.
او در روند رویارویی مراکز پیش از ازدواج با متقاضیان مشاوره توضیح می‌دهد: به ما گفتند که یک جلسه باید برای معرفی و گفتن از شرایط و معیارهایمان تنها مراجعه کنیم. سپس در جلسات بعد دختر و پسر باید به‌صورت مشترک باهم نزد مشاور بیایند. چند جلسه به‌صورت مشترک رفتیم.
بعد از گرفتن آزمون شخصیت‌شناسی و تحلیل این آزمون‌ها، دوباره یک جلسه فردی رفتیم تا مشاور تحلیل داده‌های این آزمون‌ها را به ما ارائه دهد. درنهایت دوباره جلسه‌ای مشترک با خواستگارم رفتیم که جمع‌بندی نهایی کنیم. هر جلسه هم اگر از ۴۵ دقیقه تا یک‌ساعت بیشتر می‌شد، هزینه‌ای بیشتر داشت. به‌گفته او، روان‌شناسی که آن‌ها از او مشاوره گرفتند، برای هر جلسه ۲۵۰ هزار تومان و برای آزمون‌ها جداگانه ۲۸۰ هزار تومان دریافت کرده که مجموع هزینه جلسات فائزه یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار تومان شده است.
درنهایت هم او باتوجه‌به شناخت از طرف مقابل براساس تحلیل‌های مشاور، پاسخ نه داده است. فائزه از رفتن به مشاوره راضی است، چون ممکن بود انتخاب درستی برای ازدواج نداشته باشد، اما از هزینه زیاد آن گله‌مند است و می‌گوید: مگر برای چند خواستگار می‌توان این‌قدر هزینه کرد؟ اگر بستری فراهم باشد که این مراکز به‌صورت دولتی یا ارزان‌قیمت خدمات دهند، خیلی از افراد بدون دغدغه برای پرداخت هزینه ۲۵۰ هزارتومانی برای یک‌ساعت مشاوره، از این مشاورها استفاده می‌کردند.
گرفتن هزینه‌های بیش از رقم مصوب به‌اسم خبره‌بودن
به‌دنبال حرفهای فائزه با ۱۵ مرکز رسمی مشاوره پیش از ازدواج در مشهد تماس می‌گیریم. نرخ‌ها برای مشاورانی که روان‌شناسشان مرکز مدرک کارشناسی‌ارشد دارد، ۱۵۰ هزار تومان برای ۴۵ دقیقه است و اگر مدرک دکتری روان‌شناسی داشته باشند، ۲۵۰ هزار تومان اعلام می‌شود. دست‌کم ۴ جلسه را در رسیدن به جمع‌بندی برای متقاضیان ضروری می‌دانند که بدون درنظرگرفتن هزینه آزمون‌های رایج در این مراکز، یک‌میلیون تومان آب می‌خورد.
دراین‌میان، برخی مراکز به اسم اینکه روان‌شناس مرکز آن‌ها خیلی خبره و باسابقه است، رقم‌های فراتر از عدد مصوب و قانونی را اعلام می‌کنند. یکی از مراکز محدوده خیابان دانشگاه مشهد، ابتدا برای نوبت‌دادن مشاوره، وقت‌های روان‌شناس مرکز را تا ۲ ماه آینده پر اعلام می‌کند و در بیان هزینه رقم ۳۰۰ هزار تومان را اعلام می‌کند. توجیه‌آن‌ها هم برای این قیمت خبره‌بودن روان‌شناس این مرکز است، اما اینکه چه تعداد از دختران و پسران دم‌بخت بتوانند برای هر جلسه مشاوره ۳۰۰ هزار تومان وجه پرداخت کنند، مسئله‌ای است که برای این مرکز مهم نیست؛ زیرا به‌قول منشی مرکز سرشان شلوغ است و آقای دکتر وقت سرخاراندن هم ندارند.
این درحالی است که امسال تعرفه ابلاغی سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره برای روان‌شناس یا مشاور دارای تحصیلات دکتری برای ۴۵ دقیقه مشاوره ۱۸۷هزار تومان و برای تحصیلات کارشناسی‌ارشد ۱۳۰هزار تومان است. همچنین، براساس سوابق حرفهای، از زمان دریافت پروانه تخصصی برای افراد باسابقه کار بیش از ۱۵سال، ۱۵درصد به مبلغ پایه اضافه می‌شود. با احتساب سابقه کار بازهم دریافت مبلغ ۳۰۰ هزار تومان برای یک جلسه مشاوره پیش از ازدواج خارج از تعرفه مصوب شده است.
با نظر مشاور بله گفتم، اما از نوبت‌دهی‌شان کلافه شدم
دراین‌میان، اصل مشاوره و مشورت‌گرفتن از روان‌شناس کاربلد را هیچ‌کس نمی‌تواند منکر شود، زیرا در انتخاب درست برای زندگی مشترک آینده اثر دارد؛ اما نقد متقاضیان به روند کار و هزینه‌هاست. حتی کسانی که با نظر مشاوره بله گفتند، از میزان هزینه‌ها و روند پاسخگویی این دفترها در نوبت‌دهی گله دارند. مهسا همین ماه گذشته بله گفته و زندگی مشترکش را با یکی از بستگان نزدیکش آغاز کرده است. او می‌گوید: خواستگار من پسرعمه مادرم بود، اما، چون برای برخی رفتارها و طرز برخوردها در خانواده عمه مادرم خوش‌بین نبودم، از ازدواج می‌ترسیدم. نمی‌دانستم که این برداشت نادرست من از شخصیت آن‌هاست یا اینکه واقعا شخصیت خودم با روحیه و شخصیت آن‌ها در تناقض است.
برای همین با تأکید خانواده‌هایمان به مشاوره پیش از ازدواج رفتیم. رفتن به ۸ جلسه مشاوره درست ۳ ماه کامل طول کشید. هربار برای نوبت‌گرفتن کلی درگیر بودیم؛ مثل نوبت‌گرفتن از مطب پزشکان معروف با مراجعان زیاد. چندبار مرکز نوبتمان را لغو کرد و نوبت جایگزین گذاشت، درصورتی‌که برنامه کاری خودم و همسرم را براساس وقت تعیین‌شده تغییر داده بودیم. تأخیر و انتظار پشت در اتاق روان‌شناس و همچنین دریافت هزینه زیاد، همه مواردی بود که کلافه‌مان می‌کرد. خداراشکر درنهایت جمع‌بندی این جلسات به گفتن بله رسید، وگرنه اصلا حاضر نبودم یک‌بار دیگر این مسیر را طی کنم.
خانواده دختر گفتند هزینه مشاوره با شما
بین مراجعان به مراکز مشاوره پیش از ازدواج، تجربه آقای هژبری زاویه جدیدی از تبعات هزینه‌های زیاد جلسات مشاوره پیش از ازدواج را آشکار می‌کند. او می‌گوید: خانواده دختر اصرار می‌کنند به‌طور کامل در هرچند جلسه‌ای که مرکز مشاوره می‌گوید، مشاوره بگیریم و هزینه آن هم به‌عهده خانواده پسر باشد. تا الان که نزدیک به یک‌ماه‌ونیم است به این جلسات می‌رویم، حدود ۲ میلیون تومان هزینه کرده‌ایم. هنوز هم معلوم نیست که جواب بله به من بدهند یا نه.
اگر این مراکز به‌نوعی زیرپوشش بیمه بودند یا اگر نرخ‌های متعارفی داشتند، هزینه اضافی به من جوان دم‌بخت تحمیل نمی‌شد. حالا هم می‌توانم بگویم که این هزینه را نمی‌دهم، اما اگر درنهایت خانواده دختری که به خواستگاری‌اش رفته‌ام، جواب منفی بدهد، پرداخت این هزینه‌ها تجربه ناخوشایندی از رفتنم به این مراکز خواهد بود. درصورتی‌که واقعا گاهی مشاوره‌گرفتن می‌تواند برای گرفتن تصمیم‌های بهتر به افراد کمک کند.
معاون امور پیشگیری بهزیستی خراسان‌رضوی : دریافت هزینه‌های گزاف برای تست‌های ازدواج، غیرقانونی است
درباره حرف‌وحدیث‌هایی که مراجعان از نحوه محاسبه هزینه جلسات مراکز مشاوره پیش از ازدواج دارند و عملکرد این مراکز، با معاون امور پیشگیری بهزیستی خراسان‌رضوی گفتگو می‌کنیم.
غلامحسین دلبری در گفتگو با خبرنگار ما ابتدا درباره مراکز مشاوره توضیح می‌دهد: این مراکز از ۲ مرجع بهزیستی و سازمان نظام روان‌شناسی مجوز می‌گیرند. نظارت نیز پیرو صدور مجوزها از این مراکز است، یعنی اگر بهزیستی به مرکزی مجوز داده است، به تخلفش رسیدگی می‌کند و اگر سازمان نظام روان‌شناسی مجوز داده است، این سازمان باید به تخلفات و شکایات رسیدگی کند. بنابراین، اگر مردم اعلام کنند که مرکزی مبلغی بیشتر از نرخ مصوب دریافت کرده است، حتما برای احقاق حقوق آن‌ها تخلف مرکز بررسی و با آن برخورد می‌شود.
این موضوع را با معاون امور پیشگیری بهزیستی خراسان‌رضوی در میان می‌گذاریم که مردم از کجا بدانند فلان مرکز مجوزش را از شما گرفته است یا سازمان نظام روان‌شناسی و اینکه از کجا بدانند بیشتر از نرخ مصوب از آن‌ها پول دریافت شده است یا خیر. دلبری توضیح می‌دهد: طبق قانون باید تعرفه‌های قانونی در معرض دید مراجعان در مراکز مشاوره نصب باشد و همچنین باید تصویر یا قاب مجوز هر مرکز روی دیوار نصب شود.
از این طریق مشخص می‌شود که صادرکننده مجوز کیست و پروانه مرکز مشاوره از کجا گرفته شده است. ضمن اینکه مراکز مثبت زندگی زیرمجموعه بهزیستی هستند و افرادی که به این مراکز مراجعه می‌کنند، متوجه می‌شوند که برای هر پیگیری و شکایتی از این مراکز می‌توانند به بهزیستی مراجعه کنند.
به‌گفته وی، اکنون مجوزهایی که بهزیستی برای مشاوره صادر می‌کند، به‌صورت تک‌نفره برای یک روان‌شناس نیست و به‌صورت چندنفره است که مرکزی را شکل می‌دهند. روان‌شناسانی که به‌صورت انفرادی مجوز مشاوره می‌گیرند، باید به سازمان نظام روان‌شناسی مراجعه کنند.
معاون امور پیشگیری بهزیستی خراسان‌رضوی در پاسخ به دیگر سؤال خبرنگار ما درباره اینکه چرا برخی مراکز، هزینه مشاوره پیش از ازدواج را هم در جلسات مشاوره ازدواج دریافت می‌کنند و نظارت دقیقی نمی‌شود، می‌گوید: هزینه جلسات و هر آزمون و سؤال‌وجوابی از مراجعه‌کنندگان باید طبق تعرفه باشد و دریافت مبلغ بیشتر غیرقانونی است. بنابراین، مراجعان باید هر تخلفی را گزارش کنند.
علت بسیاری از طلاق‌ها، ازدواج‌هایی است که نباید رخ می‌داد
دلبری در ادامه بر لزوم انجام مشاوره‌های پیش از ازدواج تأکید می‌کند و می‌گوید: علت بسیاری از طلاق‌ها ازدواج‌هایی است که نباید رخ می‌داد. برای همین توصیه می‌کنیم که دختران و پسران دم‌بخت با شناخت کافی و برمبنای منطق و نه صرفا احساس تصمیم بگیرند.
وی به این مسئله هم اشاره می‌کند که مشاوره‌های پیش از ازدواج نباید فقط به زمان خواستگاری محدود شود و زوج‌ها پس از ازدواج نیز ممکن است در برهه‌هایی از زندگی مشترک به مشورت‌گرفتن و مشاوره نیاز داشته باشند تا با حل اختلافات و جلوگیری از عمیق‌شدن اختلافاتشان به جدایی نرسند.
نظر شما